Witraże Józefa Mehoffera w katedrze p.w. św. Mikołaja z Flue we Fryburgu w Szwajcarii
Anna Zeńczak, 2010
W szwajcarskim Fryburgu, mieście o średniowiecznej metryce, malowniczo usytuowanym nad rzeką Sarine, na styku Szwajcarii romańskiej i niemieckiej, znajduje się najpotężniejsze z dzieł Józefa Mehoffera: zespół witraży z lat 1895
– 1936 w gotyckiej katedrze p.w. św. Mikołaja z Flue. Prace nad nimi malarz zapoczątkował w r. 1895 zwycięstwem w międzynarodowym konkursie ogłoszonym przez tamtejsze Bractwo Najświętszego Sakramentu. Poszczególne witraże tworzył sukcesywnie w ciągu ponad 40 lat, w miarę pozyskiwania kolejnych zamówień. Realizował je w szkle miejscowy zakład Vinzenza Kirscha i Karla Flecknera.
Są to rozbudowane kompozycje witrażowe w ośmiu parach okien kaplic otwartych do naw bocznych, z lat 1895-1918, oraz pięć witraży w oknach prezbiterialnych z lat 1919 – 1936. W nawiązaniu m.in. do wezwań kaplic przedstawiają świętych otaczanych we Fryburgu szczególnym kultem, fundamentalne prawdy wiary, a także sceny z dziejów Fryburga. Tworzone przez lata, odzwierciedlają niektóre z artystycznych przemian w sztuce swego czasu - od schyłku historyzmu, poprzez kolejne fazy secesji (dominującej w kaplicach naw), aż po stylistykę lat międzywojnia z charakterystycznymi elementami art deco (w prezbiterium). Cały ten monumentalny zespół cechuje niezwykła dekoracyjność wyrażająca się w oszałamiającym bogactwie ornamentyki, form i barw harmonijnie wpisanych w pewne rytmy kompozycyjne i w artykulacje architektoniczne smukłych gotyckich okien. W witrażach kaplic uwagę zwracają monumentalne, pełne wyrazu postacie. Każda ze scen zawiera głębokie treści – głównie religijne, lecz również historyczne i inne. Dominuje triumfalny, patetyczny ton.
Zespół 16 kartonów (projektów wykonawczych) do okien naw znajduje się, jako depozyt, w zbiorach Muzeum Narodowego w Krakowie.