Należąca do Muzeum Narodowego w Krakowie kolekcja polskiej i europejskiej broni białej obejmuje blisko pół tysiąca egzemplarzy zabytkowych mieczy, szabel, karabel, rapierów, szpad, kordelasów i bagnetów. Najstarsze są miecze z epoki brązu, celtycki i rzymski, oraz wczesnośredniowieczne miecze rycerskie odnalezione na terenach Polski, m.in. w Reczynie (datowany na XII wiek) oraz w Michrowie (datowany na pierwszą połowę XIV wieku). Unikatowe są miecze katowskie z XV–XVII wieku, wśród nich miecz katów krakowskich z XV wieku, którym według podania miał zostać ścięty słynny buntownik Samuel Zborowski. Za najcenniejsze w zbiorze uważa się, niezwykle rzadkie, polskie szable i karabele z wieków od XVI do XX. Wśród nich wyróżnia się zespół XVII-wiecznych szabel węgiersko-polskich i husarskich, sławnych „zygmuntówek” i „batorówek”, XVIII- i XIX-wiecznych karabel noszonych do stroju narodowego, szabel używanych w powstaniach narodowowyzwoleńczych i w Legionach Polskich oraz upamiętniających ważne wydarzenia historyczne. Niezmiernie cenne są szable należące niegdyś do wybitnych postaci historycznych, na przykład pamiątkowa szabla z poselstwa do Turcji w 1713 roku po Stanisławie Chomentowskim, szabla generała Piotra Jaźwińskiego, której używał w insurekcji kościuszkowskiej, szable pamiątkowe po generale Janie Skrzyneckim z okresu powstania listopadowego i służby generała w armii belgijskiej oraz szabla po generale Henryku Dembińskim z okresu wyprawy na Litwę w maju 1831 roku. Wśród polskich szpad najcenniejsze są z pewnością te związane ze znanymi postaciami historycznymi – generałami Franciszkiem Paszkowskim, Józefem Chłopickim i Janem Skrzyneckim. Cennymi cracovianami są karabele i szabla z warsztatu Ignacego Höfelmajera, XIX-wiecznego szabelnika i rusznikarza mającego swój skład w Sukiennicach. Broń europejska reprezentowana jest m.in. przez liczny zbiór rapierów, sztyletów lewaków, schiavon weneckich, pałaszy szkockich oraz szpad. Liczna jest też broń myśliwska, m.in. kordelasy i noże – z niezwykle cennym tasakiem z głownią, na której wytrawiono kalendarz na rok 1528. Zbiór uzupełniają nieliczne bagnety. Na bogatą kolekcję broni drzewcowej i obuchowej składają się halabardy, piki, szpontony, partyzany oraz wspaniałe polskie buzdygany bojowe i paradne, wśród których wyróżnia się wyjątkowy, szczerozłoty buzdygan po hetmanie Stanisławie Jabłonowskim. 

Piotr Wilkosz