Order Orła Białego po Franciszku Kostce Czapskim, Polska, 1762 r.
Dar rodziny Hutten-Czapskich, 1903 r.
imnk

Falerystyka

Gwiazda do Krzyża Wielkiego Virtuti Militari po ks. Józefie PoniatowskimKrzyż Srebrny Virtuti MilitariKrzyż Złoty Virtuti MilitariKrzyż Złoty Virtuti MilitariKrzyż Złoty Virtuti Militari po Józefie Patelskim, poruczniku 1. Pułku Strzelców PieszychMedalion oficjała Orderu Orła BiałegoOdznaki pamiątkowe pułków Wojska Polskiego, 1916-1939Oficerska odznaka pamiątkowa 12. Pułku Ułanów PodolskichOrder Orła Białego po Franciszku Kostce CzapskimOrder Orła Białego po Michale ObuchowiczuOrder Świętego StanisławaOrder Świętego Stanisława po Michale ObuchowiczuOrzeł 2. Pułku Piechoty 1. Dywizji Strzelców Pieszych I Korpusu Polskiego w RosjiOrzeł 2. Pułku Ułanów II Brygady Legionów PolskichOrzeł do projektowanego kaszkietu paradnego dla piechoty LegionówOrzełki do czapek Legionów Polskich, 1913-1916Orzełki do czapek, 1914-1918Patent nadania Krzyża Zasługi Wojskowej Virtuti Militari majorowi Benedyktowi KołyszcePolskie odznaczenia i medale 1914 – 1939Polskie odznaczenia i medale 1920 – 1939Złoty Medal Virtuti Militari

Kolekcja falerystyczna, obejmująca obiekty z wieków od XVIII do XX, jest jedną z największych w Polsce i liczy kilka tysięcy odznak i odznaczeń, w wielu wypadkach unikatowych. Powstała głównie dzięki darom takich kolekcjonerów, jak: Emeryk Hutten-Czapski, Jadwiga z Estreicherów Kulczyńska, Anna z Wenzlów Laskowska, Matylda Janowska, Leon Kostka i Władysław Włoch. Najcenniejsze są unikatowe polskie odznaczenia wojskowe i cywilne z XVIII i XIX wieku. Wśród nich znajdują się medale złote i srebrne Virtuti Militari z pierwszych nadań, Krzyże i Gwiazda Virtuti Militari nadawane w czasach Księstwa Warszawskiego (wśród nich Gwiazda Virtuti Militari należąca do księcia Józefa Poniatowskiego), z okresu powstania listopadowego i z czasów po restytucji odznaczenia w 1920 roku oraz egzemplarze z II wojny światowej. Wśród odznaczeń cywilnych wyróżniają się Ordery i Gwiazdy Orła Białego i Świętego Stanisława. Unikatowym egzemplarzem jest Medalion Orderu Orła Białego, podarowany rosyjskiemu ministrowi finansów Piotrowi Miatlewowi przez Stanisława Augusta Poniatowskiego w 1797 roku. Ciekawymi odznaczeniami w kolekcji są dystynktoria kapitularne diecezji wchodzących w skład I Rzeczpospolitej oraz utworzonych w XIX wieku pod zaborami, pochodzące ze zbioru Emeryka Hutten-Czapskiego. 

Niezwykle cenna jest kolekcja odznaczeń i odznak pamiątkowych związanych z walkami o odzyskanie niepodległości i granice w latach 1914-1920 oraz okolicznościowe i kwestarskie z lat 1900-1921 będące widomym znakiem wielkiego patriotyzmu społeczeństwa polskiego. 

Osobną grupę stanowią pułkowe (batalionowe) odznaki pamiątkowe z okresu dwudziestolecia międzywojennego, nadsyłane do zbiorów Muzeum Narodowego jako dary, tworzące jedną z najpełniejszych tego typu kolekcji w Polsce. Podobnej rangi jest, obecnie największy w Polsce, zbiór polskich orzełków wojskowych na czapki, od pierwszych organizacyjnych Strzelca, Polskich Drużyn Strzeleckich, Drużyn Bartoszowych po orły noszone w legionach i odrodzonym Wojsku Polskim. 

Obok orderów, odznak i odznaczeń polskich w kolekcji znajdują się także odznaczenia francuskie, angielskie, niemieckie, włoskie oraz pojedyncze egzemplarze z Hiszpanii, Turcji i Persji. W zbiorze tym wyróżniają się odznaczenia i odznaki pamiątkowe dawnej monarchii austrowęgierskiej, w wielu wypadkach należące do obywateli narodowości polskiej, będącej w austriackiej służbie państwowej lub w wojsku. 

Piotr Wilkosz


© 2010 Muzeum Narodowe w Krakowie
design & concept: creator.pl
>