Wiatrówki i broń palna z 1. połowy XIX w.
imnk
miniaturka

opis:

1. Strzelba myśliwska na sprężone powietrze 
Niemcy, Regensburg, rusznikarz Johann Adam Kuchenreuter, 1. połowa XIX w. 
Lufa niegwintowana, kaliber: 8 mm 

2. Strzelba myśliwska na sprężone powietrze 
Niemcy, sygnatura „Haas in Neustadt”, połowa XVIII w. 
Lufa gwintowana, kaliber: 12 mm 
Z dawnej kolekcji Moszyńskich 

3. Wiatrówka myśliwska, zbiornik na sprężone powietrze i pompa 
Austria, sygnatura „Continer in Wien”, ok. 1820 r. 
Lufa gwintowana, kaliber: 12 mm 
Z dawnej kolekcji Moszyńskich 

4. Pistolet z zamkiem skałkowym 
Anglia, Londyn, sygnatura „Manton”, ok. 1830 r. 
Lufa gwintowana, kaliber: 11 mm 
Dar Leona Kostki, 1949 r. 

5. Pistolet z zamkiem o zapłonie chemicznym 
Paryż, rusznikarz Jean Le Page, 1818 r. 
Lufa gwintowana, kaliber 18 mm 
Z dawnej kolekcji Moszyńskich 

6. Para pistoletów pojedynkowych z zamkami skałkowymi 
Paryż, rusznikarz Jean Le Page, ok. 1830 r. 
Lufa niegwintowana, kaliber: 13 mm 
Z dawnej kolekcji Moszyńskich 

7. Kaseta z parą pistoletów kapiszonowych 
Niemcy, Steinweg, rusznikarz Johan Adam Kuchenreuter, połowa XIX w. 

W skład wyposażenia wchodzą: 

- para pistoletów
lufa niegwintowana, kaliber: 8 mm 

- forma do kul 

- rożek na proch 

- miarka na proch 

- młotek-wycior 

- pobojczyk 

- śrubokręt z uchwytem do kapsli 

- kluczyk do bolców 

- kule 

8. Dubeltówka z zamkami o zapłonie chemicznym 
Francja, Paryż, rusznikarz Jean Le Page, ok. 1830 r. 
Lufy niegwintowane, kaliber: 16 mm 
Z dawnej kolekcji Moszyńskich 

9. Pistolet z zamkiem skałkowym 
Francja, Paryż, sygnatura „Grosselin”, ok. 1820 r. 
Lufa gwintowana, kaliber: 13 mm 

10. Pistolet z zamkiem skałkowym 
Francja, Wersal, rusznikarz Nicolas Boutet, ok. 1815 r. 
Lufa gwintowana, kaliber: 15 mm 

11. Pistolet pojedynkowy z zamkiem kapiszonowym Polska, Lwów, ok.1840 r. 
Lufa gwintowana, kaliber: 15 mm 
Dar Franciszka Biesiadeckiego, 1908 r. 

12. Para pistoletów z zamkami kapiszonowymi 
Francja, Wersal, rusznikarz Nicolas Boutet, ok. 1815 r., zamki kapiszonowe z ok. 1840 r. 
Lufa gwintowana, kaliber: 14 mm 

13. Para pistoletów pojedynkowych z zamkami kapiszonowymi 
Austria, Wiedeń, sygnatura „Mathias Novotny”, połowa XIX w.
Lufa gwintowana, kaliber: 12 mm


ekspozycja: Galeria „Broń i Barwa w Polsce”,
Gmach Główny, al. 3 Maja 1


klucz: Ręczna broń palna <<<

Kolekcja ręcznej broni palnej i oporządzenia strzeleckiego z XVI–XIX wieku jest jedną z najlepszych w Polsce. Najwspanialsze i najcenniejsze obiekty pochodzą od znanych kolekcjonerów: Emeryka Hutten-Czapskiego, Piotra Moszyńskiego i Erazma Barącza. Na podstawie zachowanych egzemplarzy można prześledzić rozwój i zastosowanie broni palnej – od XVI-wiecznych muszkietów i arkebuzów z zamkami lontowymi i kołowymi poprzez XVII- i XVIII-wieczną broń z zamkami skałkowymi aż po XIX-wieczne odprzodowe karabiny z zamkiem kapiszonowym i najwcześniejsze modele odtylcowej broni wojskowej. Jednymi z najstarszych egzemplarzy w kolekcji są: strzelba datowana na 1560 rok, wyprodukowana na zamówienie Juliusza, księcia Brunszwiku i Wolfenbüttel, z okazji jego ślubu z księżniczką brandenburską Hedwigą (Jadwigą) 25 lutego 1560 roku, oraz pistolet z zamkiem kołowym i siedmiokanałową lufą wyprodukowany w Norymberdze pomiędzy 1560 a 1596 rokiem. W kolekcji znajdują się obiekty z największych i najsławniejszych ośrodków rusznikarskich Europy. Z Niemiec pochodzi broń wyprodukowana w XVI i XVII wieku w Monachium, Norymberdze (z wyjątkową strzelbą tarczową, z podwójnym zamkiem kołowo-lontowym, datowaną na 1595 rok), Wolfenbüttel, Augsburgu, Dreźnie i Suhl oraz w XVIII i XIX wieku w Ratyzbonie. Z Francji pochodzą wyroby sławnych XIX-wiecznych rusznikarzy – Nicolasa Boutet’a, tworzącego w Wersalu, i Jeana Le Page’a, mającego swój warsztat w Paryżu. Broń z innych, nie mniej znaczących ośrodków rusznikarskich reprezentują w kolekcji pistolety i strzelby wyprodukowane w Tule, Pradze, Wiedniu, Liége, Madrycie oraz hiszpańskim Rippol i szkockim Dandee. 

Ręczna broń palna wytworzona na terenie Polski, choć mniej liczna w kolekcji, pozwala zapoznać się z rozwojem rodzimego rzemiosła rusznikarskiego. Jednym z najcenniejszych obiektów jest granatnik z brązową lufą z 1594 roku i zestaw XVII-wiecznych „cieszynek” dekorowanych misterną inkrustacją z masy perłowej i kości. W kolekcji znajduje się także broń znanych rusznikarzy, na przykład z warsztatu Rochusa Daiczera, czynnego w XVIII wieku w Częstochowie. Rusznikarstwo z pierwszej połowy XIX wieku, pozostające pod silnym wpływem mody francuskiej, reprezentuje pistolet sygnowany przez Szomańskiego z Tulczyna na Podolu, którego dziełem jest także kusza pistoletowa. Z warszawskich warsztatów rusznikarskich pochodzą strzelby Egidiusza Collete’a i Karola Ludwika Gibenhanna; z Krakowa – pistolety i lufa strzelby wykonane przez Ignacego Höfelmajera w latach 60. XIX wieku. W kolekcji nie zabrakło broni po znanych postaciach historycznych. Pośród nich wymienić należy parę pistoletów z Królewskiej Fabryki w Neapolu z około 1770 roku, podarowanych przez księcia Józefa Poniatowskiego generałowi Klemensowi Kołaczkowskiemu, oraz parę pistoletów angielskich, według tradycji podarowanych przez Jerzego Waszyngtona Tadeuszowi Kościuszce. 

Na kolekcję oporządzenia strzeleckiego składają się ładownice szlacheckie i wojskowe, służące do przechowywania ładunków, oraz prochownice z czasów saskich, stanisławowskich i z wieku XIX. 

Piotr Wilkosz




© 2010 Muzeum Narodowe w Krakowie
design & concept: creator.pl
>