Wodzowie naczelni powstania listopadowego, 1831 r.
imnk

Mundur wojskowy i cywilny

Austriacka czapka polowa (Inf. Kappe M. 1908)Czapka grenadiera Regimentu Gwardii Pieszej LitewskiejCzapka Gwardii Narodowej Konnej LwowskiejCzapka Krakowskiego Sokoła Konnego przyjęta przez 2. Pułk Ułanów Legionów PolskichCzapka oficera wyższego Pułku Lekkokonnego Gwardii Cesarza Napoleona IGenerał Marian Kukiel (1885-1973)Mundur po generale brygady Franciszku Maksymilianie PaszkowskimNaramienniki podporucznika artylerii konnej po Konstantym OrdonieOrzeł z drzewca chorągwiPamiątki po Pierwszym Marszałku Polski Józefie Piłsudskim (1867-1935)Projekty oznak barw broni i służb oraz stopni wojskowych dla żołnierzy brygad Legionów PolskichWiosna Ludów 1848 rokuWodzowie naczelni powstania listopadowego, 1831 r.

Należąca do Muzeum Narodowego w Krakowie kolekcja mundurów i efektów z wieków od XVIII do XX, druga co do wielkości i rangi w Polsce, zawiera unikatowe przykłady polskiego umundurowania z XVIII i XIX wieku. Najstarszym elementem umundurowania wojsk polskich w kolekcji jest czapka grenadiera Gwardii Pieszej Litewskiej z 1732 roku. Muzeum jest w posiadaniu także jedynego zachowanego munduru generalskiego Kawalerii Narodowej z XVIII wieku, który należał do Benedykta Kołyszki. XIX-wieczne umundurowanie reprezentuje m.in. mundur generała armii Księstwa Warszawskiego po Franciszku Paszkowskim, do którego należał też mundur szambelański księcia warszawskiego Fryderyka Augusta. Nie mniej ciekawym zabytkiem jest mundur oficera szwoleżerów Gwardii Cesarza Napoleona I, a także mundur oficera 2. Pułku Ułanów Królestwa Kongresowego. Z tego okresu pochodzi również szereg kurtek mundurowych, czapek, kaszkietów, naramienników, ryngrafów, ładownic i innych. Unikatowa, choć nieprzyciągająca uwagi widzów, jest pochodząca z okresu Królestwa Kongresowego para wysokich butów z prawidłami do munduru adiutanta generała jazdy oraz para naramienników z 1831 roku oficera artylerii konnej po Konstantym Ordonie, bohaterze uwiecznionym przez Adama Mickiewicza w "Reducie Ordona". 

Obok munduru polskiego w zbiorach znajdują się XIX-wieczne mundury wojskowe i efekty państw europejskich: Francji, Prus, Rosji, Austrii i Watykanu. Wśród nich wyróżniają się: kompletny francuski mundur markietanki z czasów III Cesarstwa i dołman należący do Henryka Dembińskiego, wodza naczelnego powstania węgierskiego z 1849 roku. 

Osobną grupę tworzą polskie i europejskie mundury cywilne, z unikalnymi frakami senatorów Królestwa Kongresowego, władz Wolnego Miasta Krakowa, służby dyplomatycznej austriackiej i polskiej, oraz umundurowanie Kawalera Maltańskiego z lat 20. XX wieku. 

Kolekcja umundurowania z XX wieku jest nieco skromniejsza, niemniej są w niej bardzo rzadkie obiekty, jak czapki i kurtki ułańskie pułków Legionów Polskich, elementy umundurowania z okresu wojny polsko-bolszewickiej, dwudziestolecia międzywojennego oraz wyjątkowy zbiór projektów stopni wojskowych na kołnierze i naramienniki dla I i II Brygady Legionów Polskich oraz Polskiej Siły Zbrojnej z lat 1914–1917. Jest to jedyny tego typu zespół zachowany w muzeach polskich, stanowiący niezmiernie ważne źródło do dziejów tych formacji, a pochodzący z daru Naczelnego Komitetu Narodowego w 1920 roku. Kontynuacją kolekcji są mundury z okresu II wojny światowej oraz powojenne, używane do końca XX wieku. 

Piotr Wilkosz


© 2010 Muzeum Narodowe w Krakowie
design & concept: creator.pl
>