Traktat chocimski należy do cyklu sześciu obrazów przedstawiających wydarzenia z polskiej historii, namalowanych przez Bacciarelliego w 1796 roku dla przebywającego w Grodnie Stanisława Augusta Poniatowskiego po trzecim rozbiorze Polski i ostatecznym upadku kraju. Dzieła te stanowiły zmniejszone repliki pierwotnych obrazów zdobiących Salę Rycerską Zamku Królewskiego w Warszawie. W nich znalazła plastyczny wyraz myśl nurtująca Stanisława Augusta – przedstawienia idealnego władcy poprzez wcielenia cnót w kolejnych polskich monarchach. Obraz zatytułowany Traktat chocimski przedstawia rozejm między Polską a Turcją zawarty w Chocimiu w 1621 roku, kończący wojnę trwającą od 1620 roku. Na obrazie Stanisław Lubomirski podaje rękę wielkiemu wezyrowi tureckiemu, Dylewarowi Paszy, w symbolicznym geście zgody. Nad nimi stoi królewicz Władysław Waza – przyszły król Polski Władysław IV, który po śmierci hetmana litewskiego, Jana Karola Chodkiewicza, z Lubomirskim dowodził bitwą. W głębi pod namiotem widoczny jest złożony na marach Chodkiewicz. Obok nich malarz przedstawił Jakuba Sobieskiego – ojca króla Jana III, w typowym dla ówczesnej szlachty stroju – granatowej delii stanowiącej rodzaj wierzchniego okrycia i kołpakiem na głowie.

Barbara Ciciora