Podpisanie 23 stycznia 1793 roku w Petersburgu porozumienia rozbiorowego między Rosją i Prusami uświadomiło Stanisławowi Augustowi Poniatowskiemu zbliżający się koniec jego panowania. W lutym lub marcu roku 1793 zlecił Marcellowi Bacciarellemu, swojemu malarzowi nadwornemu, namalowanie portretu alegorycznego i szczegółowo określił sposób przedstawienia swej osoby. Na pierwotnym obrazie król spogląda na szalejącą za oknem burzę i spływające z nieba promienie światła, a towarzyszące mu atrybuty pogłębiają dramatyczny wydźwięk przedstawionej sceny: klepsydra ukazana w koronie i piorun bijący o ziemię oznaczają rychły koniec panowania. Nutę względnego optymizmu wprowadzają słowa zapisane przez króla na leżących na stole kartach: Quaesivit coelo lucem. Aen. IV. To fragment wersetu z czwartej księgi Eneidy Wergiliusza, odnoszącego się do umierającej Dydony, który w całości brzmi: ...oculisque errantibus alto | Quaesivit coelo lucem („I błędnymi oczami szukała światła na wysokim niebie”). Tak więc król każe szukać ratunku w nieoczekiwanym zbiegu wypadków, cudzie zesłanym z nieba, który mógłby uratować państwo od ostatecznego upadku. Takim król chciał pozostać w pamięci potomnych. Dwa lata później, po klęsce powstania kościuszkowskiego, mającego ocalić niepodległość, i III rozbiorze Polski, który ostatecznie położył kres istnieniu kraju, król abdykował na rzecz Rosji.

Barbara Ciciora