Adam Chmielowski (1845–1916)
Cmentarz włoski o zmroku, 1880
Zakup, 1969
imnk
miniaturka

technika / materiał: olej, płótno

wymiary: 79 × 143 cm

opis: Cmentarz włoski o zmroku i Szara godzina przedstawiają ten sam motyw – wielkomiejską nekropolię z nagrobkami i okazałymi grobowcami bielejącymi pośród drzew i krzewów w zapadających ciemnościach wieczoru. Obrazy różni perspektywa ujęcia widoku oraz ich odmienne nasycenie światłem. Oznacza to, że artysta wybrał dwa momenty zmierzchu, chcąc uchwycić i przekazać stopniowe zanikanie światła i związane z tym zjawiska optyczne – pochłanianie kształtów i barw przez gęstniejący mrok. W pierwszym obrazie zachodzące słońce znaczy się jeszcze krwawą łuną na niebie, tworząc mocne kontrasty kolorystyczne i wprowadzając niepokojące tło dla bezruchu i ciszy miasta umarłych. W drugim dziele nastrój opada. Wszystko spowija łagodna, opalizująca szarość gasnącego dnia, przesycona słabym poblaskiem słonecznego światła. Dla kontrastu artysta wprowadził tu drobny akcent kolorystyczny w postaci figurki siedzącego mężczyzny w amarantowej opończy.
Tego rodzaju luministyczno-kolorystyczne zjawiska od początku lat siedemdziesiątych XIX wieku zajmowały malarzy monachijskiego środowiska artystycznego, a wśród nich wielu studiujących tam Polaków, m.in. braci Maksymiliana i Aleksandra Gierymskich, Józefa Brandta, Józefa Chełmońskiego i Adama Chmielowskiego. Wytworzył się tam typ nastrojowego obrazu, zwany „stimmungowym”, który obejmował zarówno pejzaże, sceny rodzajowe, historyczne, jak i wyobrażenia ze świata fantazji. Stimmungsbild (z niem. ‘obraz stimmungowy’) miał być nie tylko popisem umiejętności harmonizowania pokrewnych barw o niskiej skali intensywności i operowania ich zniuansowanymi tonami, ale także oddziaływać na widza tajemniczym nastrojem, pobudzać wyobraźnię, wzruszać i skłaniać do kontemplacji.
Wacława Milewska


ekspozycja: Galeria Sztuki Polskiej XIX wieku w Sukiennicach,
Sukiennice, Rynek Główny 1/3


klucz: Realizm, polski impresjonizm, początki symbolizmu >>>

© 2010 Muzeum Narodowe w Krakowie
design & concept: creator.pl
>