Władysław Podkowiński (1866–1895)
Szał, 1894
Dar Feliksa Jasieńskiego, 1920
imnk
miniaturka

technika / materiał: olej, płótno

wymiary: 310 × 275 cm

opis: Szał to jedno z najwybitniejszych i najbardziej intrygujących dzieł polskiego symbolizmu. Obraz „druzgocący wszelkie szablony”, jak pisał Kazimierz Przerwa Tetmajer, wzbudził namiętne dyskusje w prasie. Spierano się o prawo artysty do wyrażania uczuć, sięgania „do świata osobistych cierpień i radości, namiętności czy zapomnienia”, pytano o granicę dobrego smaku, o różnice pomiędzy sztuką i pornografią. Zamieszanie wokół Szału wzrosło jeszcze bardziej, gdy Podkowiński pociął obraz nożem, nie tłumacząc powodów tego ataku. Artysta ucieleśnił w obrazie ekstazę zmysłowego upojenia, graniczącą z niszczycielską siłą szaleństwa. Jej symbolem uczynił kobietę, którą, jak pisano, „wyposażył we wszystkie ponęty, w jakie stroi się Wenus-Astarte”. To schopenhauerowska wizja kobiety demonicznej, pozostającej we władzy instynktu płciowego – geniusza gatunku. Forma artystyczna dzieła, z dynamiczną kompozycją, zawężoną kolorystyką, zbudowaną na kontraście czerni pulsującej ciepłymi refleksami i namiętnych odcieni bieli i różu ciała modelki oraz płomienistego oranżu jej włosów, została bez reszty podporządkowana wyrażonej idei. Wacława Milewska

ekspozycja: Galeria Sztuki Polskiej XIX wieku w Sukiennicach,
Sukiennice, Rynek Główny 1/3


klucz: Realizm, polski impresjonizm, początki symbolizmu >>>

© 2010 Muzeum Narodowe w Krakowie
design & concept: creator.pl
>