technika / materiał: tempera, płótno
wymiary: 72,5x142,5
oznaczenie autorskie: Sygn. i dat. p.d.: Witkacy 1921-1922
opis: Obraz jest jedną z dwóch znanych obecnie kompozycji poświęconych tematowi kuszenia św. Antoniego, namalowanych przez Witkacego (oba w zbiorach Muzeum Narodowego w Krakowie). W nowożytnym malarstwie europejskim temat ten alegoryzował ideał chrześcijanina, wzór świątobliwości, cnoty, wytrwałości, niezachwianej wiary w boską opatrzność. Apogeum jego popularności przypadło na czasy kontrreformacji (wiek XVI i 1. poł. XVII wieku). Witkacy pominął wcześniejsze wzory, zgodne z hagiografią św. Antoniego, z których czerpali jego poprzednicy. W jego kompozycji nie ma monstrualnych, fantastycznych stworów kuszących Świętego Pustelnika, jak na obrazach Grünewalda czy Boscha. Antoniego kuszą kobiety, z których jedna przybrała postać syreny.
ekspozycja: Galeria Sztuki Polskiej XX wieku,
Gmach Główny, al. 3 Maja 1
klucz: Awangarda >>>
zobacz również artykuły >>>
wymiary: 72,5x142,5
oznaczenie autorskie: Sygn. i dat. p.d.: Witkacy 1921-1922
opis: Obraz jest jedną z dwóch znanych obecnie kompozycji poświęconych tematowi kuszenia św. Antoniego, namalowanych przez Witkacego (oba w zbiorach Muzeum Narodowego w Krakowie). W nowożytnym malarstwie europejskim temat ten alegoryzował ideał chrześcijanina, wzór świątobliwości, cnoty, wytrwałości, niezachwianej wiary w boską opatrzność. Apogeum jego popularności przypadło na czasy kontrreformacji (wiek XVI i 1. poł. XVII wieku). Witkacy pominął wcześniejsze wzory, zgodne z hagiografią św. Antoniego, z których czerpali jego poprzednicy. W jego kompozycji nie ma monstrualnych, fantastycznych stworów kuszących Świętego Pustelnika, jak na obrazach Grünewalda czy Boscha. Antoniego kuszą kobiety, z których jedna przybrała postać syreny.
Obraz jest kompromisem między formalistyczną doktryną Witkacego-teoretyka, a pokusą Witkacego-malarza, aby poddać się wyobraźni i zmierzyć z malarską tradycją. Kuszenia należą do małej grupy dzieł Witkacego o tematyce religijnej i – jak zauważył Tomasz Gryglewicz – są, obok Stworzenia świata (Muzeum Sztuki w Łodzi), najpełniejszymi manifestacjami jego groteskowego widzenia świata.
Światosław Lenartowicz
ekspozycja: Galeria Sztuki Polskiej XX wieku,
Gmach Główny, al. 3 Maja 1
klucz: Awangarda >>>
zobacz również artykuły >>>