technika / materiał: olej, płótno
wymiary: 100x120
oznaczenie autorskie: Nie sygn.: oznacz. na odwrocie: T. BRZOZOWSKI KUCHENKA 1950
opis: Kuchenka jest dziełem ilustrującym program artystyczny krakowskiej powojennej awangardy, skupionej w Grupie Młodych Plastyków. W manifeście ogłoszonym w 1946 roku członkowie Grupy deklarowali wykreowanie nowego kierunku, „spotęgowanego realizmu”, który łączyłby formalne zdobycze nurtów awangardowych z ideowymi wyzwaniami współczesności. Ich program okazał się sprzeczny z założeniami realizmu socjalistycznego, wprowadzonego przez władze komunistyczne w 1949 roku jako obowiązująca doktryna ideowo-artystyczna. Zasadnicza różnica dotyczyła odmiennego pojmowania charakteru i roli języka plastycznego. Zdaniem młodych artystów, nie powinien on służyć narracji, lecz demonstrowaniu i sugerowaniu treści, nie tyle przekazywać emocje, ile je wywoływać. Rządowi doktrynerzy odwrotnie: zakładali, że sztuka powinna opisywać rzeczywistość w czytelnym, realistycznym przekazie, by uczyć i wychowywać.
ekspozycja: Galeria Sztuki Polskiej XX wieku,
Gmach Główny, al. 3 Maja 1
klucz: Grupa Krakowska >>>
wymiary: 100x120
oznaczenie autorskie: Nie sygn.: oznacz. na odwrocie: T. BRZOZOWSKI KUCHENKA 1950
opis: Kuchenka jest dziełem ilustrującym program artystyczny krakowskiej powojennej awangardy, skupionej w Grupie Młodych Plastyków. W manifeście ogłoszonym w 1946 roku członkowie Grupy deklarowali wykreowanie nowego kierunku, „spotęgowanego realizmu”, który łączyłby formalne zdobycze nurtów awangardowych z ideowymi wyzwaniami współczesności. Ich program okazał się sprzeczny z założeniami realizmu socjalistycznego, wprowadzonego przez władze komunistyczne w 1949 roku jako obowiązująca doktryna ideowo-artystyczna. Zasadnicza różnica dotyczyła odmiennego pojmowania charakteru i roli języka plastycznego. Zdaniem młodych artystów, nie powinien on służyć narracji, lecz demonstrowaniu i sugerowaniu treści, nie tyle przekazywać emocje, ile je wywoływać. Rządowi doktrynerzy odwrotnie: zakładali, że sztuka powinna opisywać rzeczywistość w czytelnym, realistycznym przekazie, by uczyć i wychowywać.
Kuchenka powstała w rok po wprowadzeniu doktryny realizmu socjalistycznego. Zupełnie nie przystaje do jego programu. Prezentowany przez artystę wycinek rzeczywistości – zarówno w swej warstwie przedstawieniowej, jak i symbolicznej – poraża mizerabilizmem. Ciasne, obskurne lokum, w którym jedynym sprzętem jest kuchenka, a całe gospodarskie wyposażenie stanowią czajnik i metalowy kubek – to metafora przytłaczającej biedy i braku lepszych perspektyw.
Wacława Milewska
ekspozycja: Galeria Sztuki Polskiej XX wieku,
Gmach Główny, al. 3 Maja 1
klucz: Grupa Krakowska >>>