wymiary: 52,6x72
oznaczenie autorskie: Sygn. i dat. p.d.: Józef Czajkowski 1900
opis: Józef Czajkowski należy do grona malarzy, którzy kształcili się w Monachium, kontynuowali naukę w Paryżu, a następnie pod Wawelem. To tu, podczas studiów w krakowskiej Szkole Sztuk Pięknych, Czajkowski zetknął się z niezwykłą osobowością artystyczną, jaką był Jan Stanisławski. Pomimo iż nie był uczniem jego słynnej klasy pejzażowej, brał udział w organizowanych przez Mistrza plenerach. Również tematyka dzieł malarskich Czajkowskiego przybliżała jego twórczość do kręgu „szkoły Stanisławskiego”. Artysta malował najczęściej krajobrazy polskie, przede wszystkim okolic Krakowa, z zamiłowaniem portretując trudne do oddania, ale lubiane przez secesję plenery zimowe.
Sad w zimie powstał w 1900 roku, prawdopodobnie w podkrakowskich Bronowicach. Biel oświetlonego mocnym słońcem śniegu kontrastuje z czernią bezlistnych, powyginanych konarów starych jabłoni. Takie zestawienie achromatycznych barw oraz płaszczyzn z falistymi liniami stworzyło kompozycję niezwykle efektowną i dekoracyjną. Fakturowo i wyraziście nakładana mocnymi smugami gęsta farba podkreśla emocjonalny nastrój kompozycji. Jej wyrafinowanie kolorystyczne, operowanie odcieniami czerni i bieli to zapewne efekt nauki Czajkowskiego w Paryżu u Jamesa McNeilla Whistlera (1834–1903), mistrza niemal monochromatycznych, „muzycznie” zestrojonych pejzaży, lub wpływ malarstwa wieloletniej przyjaciółki Czajkowskiego, „szarej malarki ciszy” – Olgi Boznańskiej.
Urszula Kozakowska-Zaucha
ekspozycja: Galeria Sztuki Polskiej XX wieku,
Gmach Główny, al. 3 Maja 1
klucz: Koniec wieku >>>