Jonasz Stern (1904-1988)
Ptak, [1951-1952]
Przekaz Centralnego Biura Wystaw Artystycznych, 1960
imnk
miniaturka

technika / materiał: olej, płótno

wymiary: 60x80

oznaczenie autorskie: nie sygnowane

opis: W pierwszych latach powojennych Stern zwrócił się ku abstrakcji, stosując jedynie aluzyjne odniesienia do rzeczywistości. Jednym z tego rodzaju dzieł jest Ptak, pokazany w 1955 roku na wystawie „Nowoczesnych” w siedzibie krakowskiego Związku Plastyków. Artysta ukazał lecącego ptaka w profilowym ujęciu, tworząc jego kształt z uproszczonych, zgeometryzowanych form nakreślonych mocną, precyzyjną linią. Rysunkowy charakter przedstawienia, oszczędnie zastosowany kolor i szare, zróżnicowane, jakby melanżowe tło, upodabnia obraz do monotypii, techniki graficznej uprawianej w tym czasie w gronie awangardy, m.in. przez Sterna. Janusz Bogucki dostrzegł w tej prostej kompozycji „wiele szlachetnej romantyki”, kojarząc główny motyw z astralnym symbolem komunizmu. „Zarys lecącego ptaka – pisał – będący jakby transpozycją gwiazdy pięcioramiennej, rozwinięty jest w przestrzeni wśród malarskich znaków podobnych ciałom niebieskim.” Wydaje się jednak, że dzieło Sterna bliższe jest raczej ikonicznej i metaforycznej idei gołębia pokoju, stworzonej przez Pabla Picassa podczas Światowego Kongresu Intelektualistów w Obronie Pokoju we Wrocławiu w 1948 roku. Znak ten, uhonorowany Nagrodą Lenina, stał się wkrótce znanym symbolem międzynarodowym, używanym m.in. przez Światową Radę Pokoju. 


Wacława Milewska



ekspozycja: Galeria Sztuki Polskiej XX wieku,
Gmach Główny, al. 3 Maja 1


klucz: Kantor, Jarema, Stern >>>

© 2010 Muzeum Narodowe w Krakowie
design & concept: creator.pl
>