wymiary: 40x40
oznaczenie autorskie: nie sygnowane
opis: Obraz przedstawia kadr z teledysku Song for the Lovers angielskiego wokalisty Richarda Ashcrofta. Opowiada on historię wokalisty, który czeka w mieszkaniu na gościa z przygotowaną specjalnie na tę okazję kolacją. Słucha w tym czasie własnej piosenki Song for The Lovers. Gdy wychodzi do toalety, głośna muzyka zagłusza pukanie do drzwi. Czeka dalej, ale nikt się nie zjawia. Sam zjada kolację. Wychodzi do łazienki i staje przed wanną zakryty do połowy zasłoną prysznicową. Kamera powoli cofa się w głąb mieszkania, stale obserwując wokalistę. Obraz staje się coraz mniej wyraźny, widoczne jest tylko światło padające z łazienki, aż w końcu i ono znika w ciemności.
Sasnal w dwóch obrazach przedstawił opisaną scenę i jednocześnie ekran telewizora, na którym jest ona widoczna. Nie są to jednak prace fotorealistyczne. Wizerunek ekranu został wykonany przy zastosowaniu środków czysto malarskich, a cała scena odwzorowana przy użyciu kilku plam barwnych na białym tle. Kształt ciemniejącego ujęcia, jakby przechodzącego w drugie, przypomina efekt zastosowany przez Malewicza w suprematystycznym Czarnym kwadracie na białym tle [1913–1915]. Nie można jednak powiedzieć, że twórczość Wilhelma Sasnala jest egzemplifikacją malarskiej utopii. To sztuka powstała w skutek fascynacji współczesną kulturą wizualną, obrazami, które są nam dostarczane za pośrednictwem mediów. Pokazuje zainteresowanie artysty sposobami docierania do naszej świadomości realnych i nierealnych historii reprezentowanych przez obraz.
Dominik Kuryłek
ekspozycja: Galeria Sztuki Polskiej XX wieku,
Gmach Główny, al. 3 Maja 1
klucz: Intertekst <<<
Sztuka przełomu stuleci oraz początku XXI wieku pozostaje w ścisłym związku z otaczającą ją rzeczywistością artystyczną, społeczną i polityczną. Można powiedzieć, że jest z nią bardzo silnie związana. Artyści świadomi swojego w niej uczestnictwa, tworząc swoje prace jednocześnie ją komentują. Można powiedzieć za Julią Kristevą (1941) – francuską psycholożką, językoznawczynią i filozofką – że ich sztuka jest „intertekstualna”, to znaczy czerpie z wszystkich otaczających ją „tekstów”, a poprawne jej „odczytanie” możliwe jest w szerokim ujęciu kulturowym. Czyli, ze świadomością sytuacji artystycznej społecznej i politycznej, w których kontekście ona powstaje.
Członkowie Grupy Ładnie, założonej w połowie lat dziewięćdziesiątych w Krakowie – Rafał Bujnowski (1974), Marcin Maciejowski (1974) i Wilhelm Sasnal (1972) – do grupy należeli także: Marek Firek (1958) oraz Józef Tomczyk Kurosawa (1941–2006) – w swoim malarstwie przedstawiają często banalne zdarzenia związane z przestrzenią prywatną, zestawiając je na równym poziomie z popularnymi obrazami rozpowszechnianymi przez media masowe. Ich twórczość z jednej strony można traktować jako wyraz doświadczenia pokolenia urodzonego w latach siedemdziesiątych w Polsce, które wchodziło w dorosłość na początku XXI wieku, z drugiej – jako jego komentarz do rzeczywistości kreowanej przez popkulturę w Polsce od początku lat dziewięćdziesiątych.
Film Wszystko już było, założonej w 2001 roku Grupy Azorro, pokazuje jak Oskar Dawicki, Igor Krenz, Wojciech Niedzielko i Łukasz Skąpski próbują bezskutecznie wymyślić oryginalne dzieło sztuki. Eksponując podczas długiej rozmowy problem oryginalności współczesnej kultury, paradoksalnie zwracają uwagę na jej ogromny potencjał. Ich film świadczy o tym, że nawet w okresie, kiedy sztuce zarzuca się powtarzalność i wyczerpanie, na zasadzie paradoksu potrafi ona nadal przedstawiać nowe perspektywy patrzenia na rzeczywistość, w tym także na siebie samą.
Podobnie można postrzegać instalację Nic w środku (2003) Jadwigi Sawickiej (1959), uczennicy Jerzego Nowosielskiego. Stos pudełek z wydrukowaną informacją „Nic w środku” prowokacyjnie skłania do odpowiedzi na pytanie o rzeczywistą zawartość współczesnych działań artystycznych. Można jednak także spojrzeć na jej pracę inaczej. Zadając sobie chociażby pytanie o prawdę zawartą w uproszczonym komunikacie często obecnym w otaczającej nas przestrzeni medialnej.
Muzeum Wyobraźni (2004) – praca Grzegorza Sztwiertni (1968) – zwraca uwagę natomiast na rolę samego muzeum w procesie kreowania przestrzeni wizualnej i symbolicznej. Sztwiertnia eksponuje kontekst instytucji kultury, która jest niezwykle ważna w procesie szerzenia informacji nie tylko o sztuce współczesnej.
Dominik Kuryłek